Đức Thánh Hiền trong phật giáo: Những vị được thờ tại Chùa

Đức Thánh Hiền là những bậc trí giả có công lao to lớn trong Phật giáo, được tôn kính và thờ tự tại nhiều ngôi chùa ở Việt Nam. Trong không gian tâm linh của Phật giáo, ngoài sự tôn kính dành cho Tam Bảo (Phật, Pháp, Tăng), các chùa chiền còn thờ những vị này để thể hiện lòng tri ân và noi gương đạo hạnh của họ.

1. Đức Thánh Hiền là ai?

Trong Phật giáo, “Thánh Hiền” thường được hiểu là những bậc có công lớn với đạo pháp, từ các vị tổ sư, cao tăng cho đến những vị hộ pháp, cư sĩ lỗi lạc. Các vị này tuy không phải là Phật, nhưng trí tuệ và đức hạnh của họ đạt đến mức đáng kính trọng, được xem là tấm gương cho hậu thế noi theo.

Các chùa ở Việt Nam thường thờ những vị Thánh Hiền có công trong lịch sử Phật giáo, cả từ Ấn Độ, Trung Hoa đến Việt Nam. Một số vị được phong thánh và thờ phụng rộng rãi trong tín ngưỡng dân gian.

2. Một số vị Thánh Hiền thường được thờ tại chùa

Đức Thánh Tổ Bồ Đề Đạt Ma

Bồ Đề Đạt Ma là sơ tổ Thiền tông Trung Hoa, truyền bá tinh thần Thiền từ Ấn Độ sang phương Đông. Ngài được xem là vị tổ quan trọng trong lịch sử phát triển Phật giáo Đại thừa và là hình mẫu cho nhiều vị tăng sĩ noi theo. Các chùa có thờ Ngài thường đặt tượng với hình ảnh người râu dài, khoác áo cà sa và gương mặt nghiêm nghị.

Đức Thánh Hiền Từ Đạo Hạnh

Ngài Từ Đạo Hạnh là một trong những vị cao tăng tiêu biểu của Phật giáo Việt Nam thời Lý. Không chỉ nổi danh với đạo hạnh cao vời, ngài còn có công lớn trong việc hoằng pháp và truyền bá thiền học.

Chùa Thầy (Hà Nội) là nơi thờ chính của ngài, và hàng năm có lễ hội long trọng để tưởng nhớ công đức của Ngài.

Đức Thánh Trần (Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn)

Dù không phải là một vị tăng sĩ, Trần Hưng Đạo vẫn được thờ trong nhiều ngôi chùa do ông có công lớn bảo vệ đất nước và được xem là vị hộ pháp. Nhiều chùa ở miền Bắc Việt Nam có ban thờ Ngài để thể hiện sự tri ân.

Đặc biệt, các chùa như đền Kiếp Bạc thường tổ chức lễ lớn vào dịp giỗ Ngài.

Các vị Tổ sư của từng tông phái

Mỗi tông phái Phật giáo tại Việt Nam đều có những vị tổ sư quan trọng được tôn thờ, chẳng hạn:

• Thiền phái Trúc Lâm: Thờ Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang.
• Tịnh Độ Tông: Tôn kính các vị tổ sư như Huệ Viễn, Ngẫu Ích.
• Mật Tông: Thờ các đại sư Tây Tạng như Liên Hoa Sinh.

3. Làm lễ với các vị Thánh Hiền khi đến chùa

Khi đến chùa, Phật tử có thể thực hiện nghi lễ dâng hương, tụng kinh và nguyện cầu trước các ban thờ Thánh Hiền. Một số điều cần lưu ý:

• Dâng hương: Dâng ba nén nhang để tỏ lòng thành kính.
• Tụng kinh: Có thể tụng các bài kinh cầu nguyện, tùy theo từng vị được thờ.
• Lạy và sám hối: Khi hành lễ, có thể thực hiện ba lạy hoặc năm lạy để bày tỏ lòng tôn kính.
• Dâng lễ vật: Thường là hoa, quả và nước sạch, tránh dâng đồ mặn.

Nhiều chùa cũng tổ chức lễ hội lớn để tri ân các vị Thánh Hiền, như lễ hội chùa Thầy (Từ Đạo Hạnh), lễ hội Kiếp Bạc (Trần Hưng Đạo), thu hút đông đảo Phật tử và du khách tham gia.

4. Ý nghĩa của việc thờ Thánh Hiền trong chùa

Tri ân và noi gương đạo đức

Việc thờ các vị Thánh Hiền không chỉ mang ý nghĩa kính nhớ công đức của họ mà còn giúp Phật tử có thêm tấm gương để noi theo. Họ là những bậc đã đi trước, tu tập, hành trì và cống hiến cho đạo pháp.

Tăng thêm sự hộ trì cho Phật pháp

Nhiều vị Thánh Hiền còn được xem là hộ pháp, bảo vệ Tam Bảo, giúp đạo Phật trường tồn. Nhờ vậy, các ngôi chùa không chỉ là nơi tu tập mà còn là không gian tôn nghiêm, linh thiêng.

Kết nối giữa Phật giáo và văn hóa dân gian

Việc thờ cúng các vị Thánh Hiền giúp gắn kết Phật giáo với tín ngưỡng dân gian, làm cho Phật giáo gần gũi hơn với đời sống người dân. Nhiều chùa Việt Nam có sự giao thoa với tín ngưỡng thờ Mẫu, thờ anh hùng dân tộc, giúp duy trì nét đẹp văn hóa tâm linh.

Kết luận

Thờ các vị Thánh Hiền trong chùa không chỉ đơn thuần là một hình thức tín ngưỡng mà còn thể hiện tinh thần tri ân, tôn kính đối với những bậc tiền nhân đã dày công hoằng pháp. Điều này giúp Phật tử có thêm điểm tựa tinh thần, giữ vững niềm tin vào con đường tu tập. Mỗi khi bước vào chùa, ngoài việc lễ Phật, chúng ta cũng có thể dừng lại trước những ban thờ Thánh Hiền, chiêm ngưỡng, nguyện cầu và học theo đạo hạnh của các ngài.

Nguồn tham khảo

• Nguyễn Lang (2000), Việt Nam Phật Giáo Sử Luận, NXB Văn Học.
• Trần Văn Giáp (1991), Lược khảo về lịch sử Phật giáo Việt Nam, NXB Khoa Học Xã Hội.
• Chùa Thầy – Hà Nội, thông tin từ Ban Quản Lý Di Tích.
• Đền Kiếp Bạc và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần, tư liệu từ Sở Văn hóa và Du lịch Hải Dương.
• Hình ảnh minh hoạ cho bài viết được lấy từ internet và được tạo bởi AI.