Văn hoá
Tục lệ mừng thọ – Nét đẹp văn hoá của người Việt
Th2
Mừng thọ là một nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt, thể hiện lòng tôn kính và tri ân đối với những người cao tuổi đã cống hiến cho gia đình và xã hội.
Đây không chỉ là dịp con cháu bày tỏ lòng hiếu kính mà còn phản ánh quan niệm ‘kính lão đắc thọ’ – tôn trọng người già sẽ được hưởng phúc thọ.Truyền thuyết và lịch sử về mừng thọ.
Mừng thọ không chỉ là một tập tục mang giá trị nhân văn sâu sắc mà còn có nguồn gốc từ lịch sử và ảnh hưởng của nhiều nền văn hóa.
Tục mừng thọ bắt nguồn từ Nho giáo, đặc biệt chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa nhưng đã được Việt hóa để phù hợp với nếp sống và tư duy dân tộc.
Từ xa xưa, trong các gia đình truyền thống, khi ông bà, cha mẹ đến tuổi thọ cao, con cháu thường tổ chức lễ mừng để thể hiện sự biết ơn và cầu chúc sức khỏe cho bậc trưởng bối. Trong lịch sử, các triều đại phong kiến Việt Nam cũng có truyền thống ban sắc phong “trung thọ” cho những người cao tuổi có nhiều công lao với đất nước, dòng tộc.
Ý nghĩa của tục lệ tục lệ mừng thọ
- Biểu tượng của phúc thọ: Theo truyền thống và quan niệm của người Việt Nam, mừng thọ là một dấu mốc quan trọng, thể hiện sự trường thọ, được trời đất ban phúc. Việc mừng thọ cho người cao tuổi thường được tổ chức vào các dịp đặc biệt như tuổi 70, 80, 90, 100..
– Tuổi 70: Đây là một cột mốc quan trọng, tuổi 70, người ta đã trải qua gần trọn một đời người, là biểu tượng của trí tuệ và kinh nghiệm
– Tuổi 80: Thể hiện sự trường thọ và sức khỏe dồi dào.
– Tuổi 90: Là dấu mốc cho thấy sự sống lâu và hạnh phúc.
– Tuổi 100 trở lên: 100 tuổi, người đạt đến tuổi “bách niên giai lão”, đó không chỉ là hạnh phúc cá nhân mà còn là phúc phần lớn cho cả dòng họ, là niềm vui chung của xã hội. - Gắn kết gia đình: Buổi lễ là dịp các thành viên trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau chia sẻ những câu chuyện gia đình, ôn lại kỷ niệm, và tạo không gian ấm áp, đoàn viên.
- Giáo dục thế hệ trẻ: Trẻ em trong gia đình sẽ được chứng kiến và học hỏi về đạo lý hiếu nghĩa, từ đó gìn giữ truyền thống tốt đẹp này cho thế hệ sau. Mừng thọ là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng và dạy dỗ mình.
- Lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống: Mừng thọ là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, cần được giữ gìn và phát huy.
Cách thức tổ chức tục lệ mừng thọ
Việc tổ chức mừng thọ có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và văn hóa của từng gia đình. Tuy nhiên, dù được tổ chức như thế nào, thì điều quan trọng nhất là phải thể hiện được sự thành tâm, lòng biết ơn và sự quan tâm của con cháu đối với người cao tuổi.
Các nghi thức phổ biến thường bao gồm là:
- Lễ dâng hương: Con cháu thắp nhang trước bàn thờ tổ tiên, bày tỏ lòng thành kính.
- Trao áo thọ và tặng quà: Người cao tuổi thường được mặc áo đỏ hoặc vàng – biểu tượng của sự trường thọ và hạnh phúc. Quà tặng có thể là tranh chữ “Thọ”, lục bình, hoặc những vật phẩm mang ý nghĩa phúc lành.
- Tiệc mừng: Gia đình tổ chức bữa tiệc thân mật, mời họ hàng, bạn bè thân thiết đến chung vui.
- Lời chúc thọ: Con cháu có thể ca hát, đọc những bài thơ, câu đối chúc thọ để thể hiện sự kính trọng.
Những điều cần lưu ý
- Sức khỏe của người cao tuổi: Cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe của người cao tuổi trong quá trình tổ chức mừng thọ.
- Không gian tổ chức: Nên chọn không gian tổ chức thoải mái, thoáng mát, tránh ồn ào.
- Thời gian tổ chức: Nên chọn thời gian tổ chức phù hợp với sức khỏe của người cao tuổi.
- Ý nghĩa tinh thần quan trọng hơn hình thức: Mừng thọ không nhất thiết phải tổ chức linh đình, điều quan trọng là sự chân thành của con cháu. Những lời chúc sức khỏe, sự quan tâm hàng ngày đôi khi còn ý nghĩa hơn cả một buổi lễ.
Sự biến đổi của phong tục mừng thọ trong xã hội hiện đại
Ngày nay, tục mừng thọ vẫn được duy trì nhưng có nhiều thay đổi để phù hợp với nhịp sống hiện đại. Một số gia đình tổ chức đơn giản hơn, tập trung vào việc thăm hỏi, chăm sóc bố mẹ hàng ngày thay vì tổ chức linh đình. Các hoạt động như du lịch gia đình, tặng quà sức khỏe (như thực phẩm chức năng, thiết bị chăm sóc sức khỏe) cũng trở thành xu hướng mới.
Mừng thọ là một dịp để thể hiện lòng biết ơn và sự quan tâm của chúng ta đối với những người cao tuổi. Dù tổ chức theo cách truyền thống hay hiện đại, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng hiếu kính của con cháu đối với đấng sinh thành.
Giữ gìn và phát huy phong tục mừng thọ không chỉ giúp gia đình thêm gắn kết mà còn góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt.
Nguồn tham khảo
- Sách: Tìm hiểu văn hóa truyền thống Việt Nam, NXB TP. Hồ Chí Minh, 2020.
- Sách: Phong tục và tập quán Việt Nam, NXB Văn hóa Thông tin, 2018.
- Tư liệu dân gian: Ghi chép từ các gia đình Việt Nam, truyền khẩu dân gian.
- Hình ảnh minh họa: Sưu tầm từ internet.
